Het Kattenplan? Quoi?
Als we de overpopulatie van katten in België aan de bron willen aanpakken, moet sterilisatie verplicht worden voor álle katten. En dit tot de situatie verbetert en er sprake is van een beheersbare kattenpopulatie.
Wat betekent dit concreet? Voor elke kat die in een asiel terechtkomt, wordt er een andere asielkat geadopteerd. Dit is het basisprincipe van het Kattenplan dat 10 jaar geleden in het leven werd geroepen om de Belgische zwerfkattenproblematiek aan te pakken.
Het Kattenplan
In 2010 stelde de toenmalige federale minister van Dierenwelzijn, Laurette Onkelinx, een meerjarenplan voor om de stijging van het aantal zwerfkatten in te dammen. Het zogenaamde ‘Kattenplan’ kwam tot stand na advies van de federale Raad voor Dierenwelzijn op basis van de conclusies van een werkgroep waar ook dierenrechtenorganisatie GAIA deel van uitmaakte.
Het Kattenplan bestaat uit 3 verschillende fases: de verplichte sterilisatie van asielkatten in de eerste fase, vervolgens de verplichte sterilisatie van katten die worden verkocht door erkende kwekers en tot slot de verplichte sterilisatie van alle huiskatten. De lokale overheden (steden en gemeenten) zijn verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van het Kattenplan.
© GAIA - de 3 fases van het Kattenplan
Meer dan 10.000 geëuthanaseerde katten per jaar
De derde fase van het Kattenplan sorteert jammer genoeg vaak een tegenovergesteld effect. Mensen die van plan zijn een nest kittens te verhandelen of weg te geven, weigeren vaak op te draaien voor de sterilisatiekosten. Deze kittens komen vaak terecht in de lokale dierenasielen, die de toevloed van achtergelaten of gevonden katten al jaren niet meer aankunnen.
Elk jaar moeten de asielen dan ook noodgedwongen meer dan 10.000 katten euthanaseren wegens gebrek aan ruimte en potentiële adoptanten. Tragische statistieken, die zelfs geen rekening houden met de dieren die bv. opzettelijk worden gedood en geëuthanaseerd bij de dierenarts.
© Stad Gent - campagne rond sterilisatie
Wie zijn kat graag ziet, laat ze steriliseren
Sterilisatie biedt veel voordelen, zowel voor de kat als voor het baasje en de omgeving. Een gesteriliseerde kater blijft energiek, maar wordt socialer en aanhankelijker. Hij zwerft minder rond en stopt met het afbakenen van zijn territorium door te sproeien. Hij gaat ook minder snel vechten met soortgenoten waardoor hij minder risico loopt op verwondingen en ongelukken. Een gesteriliseerde kattin is kalmer en wordt niet langer krols. Bovendien loopt ze minder risico op melkklierkanker of baarmoederontsteking. Gesteriliseerde katten veroorzaken tot slot minder buurtoverlast (nachtelijk miauwen, vechten of opengekrabde vuilniszakken) omdat ze niet meer rondzwerven op zoek naar een partner.
Dankzij de wettelijke verplichting zullen er op termijn minder ongewenste katten zijn, dus ook minder katten die in het asiel belanden nadat ze op straat zijn gedumpt. Het Kattenplan wordt bovendien regelmatig geëvalueerd. Indien zou blijken dat er een onevenwicht ontstaat tussen het aantal achtergelaten katten en het aantal adopties in de asielen, wordt de wettelijke sterilisatieverplichting versoepeld. De huiskat zal met andere woorden niet meteen met uitsterven bedreigd worden.
© GAIA
Oscar, de geknipte kat
“Wie zijn kat graag ziet, laat ze steriliseren!” zeg ik vaak tegen mensen tijdens mijn tournee met de katmobiel van GAIA. De katmobiel aka ‘Oscar’ is een opvallende bestelwagen met een kat bovenop het dak. Met Oscar wil GAIA in heel België zo veel mogelijk mensen sensibiliseren rond de verplichte sterilisatie van huiskatten.
In 2018 hield de katmobiel halt in 10 grote Belgische steden tijdens de jaarlijkse zomertournee van GAIA. We lanceerden toen een petitie om het btw-tarief op kattensterilisatie te verlagen van 21% (luxetarief) naar 6% (standaardtarief). Op deze manier wou GAIA tegemoetkomen aan het vaak gehoorde excuus dat sterilisatie een (te) dure onderneming is.
© Joris Boone GAIA
Met meer dan 57.000 handtekeningen was de petitie een groot succes en de btw-verlaging werd ondertussen ook goedgekeurd in de Belgische Kamer. Momenteel wacht de Belgische regering nog op groen licht van de Europese commissie. Desalniettemin is deze verwezenlijking een eerste wapenfeit voor Oscar de katmobiel
In 2019 zette de katmobiel zijn tocht verder langs 90 Belgische steden en gemeenten. In dat jaar informeerden we meer dan 25.000 mensen over de wettelijke sterilisatieverplichting van huiskatten. Voor 2020 hadden we het aantal standplaatsen graag verdubbeld, maar daar besliste Covid-19 jammer genoeg anders over. De planning van 2020 vind je op de website van Gaia. Kom gerust een babbeltje slaan wanneer Oscar in jouw stad of gemeente aanmeert!
Joris Boone is Catman bij dierenrechtenorganisatie GAIA.
Nvdr: De term ‘sterilisatie’ is een begrip in de volksmond, maar in de praktijk worden de meeste katers en kattinnen gecastreerd. Dit betekent dat de teelballetjes of eierstokken verwijderd worden. Bij een sterilisatie worden de eileiders (kattin) en de zaadleiders (kater) dichtgemaakt. In het laatste geval blijven de hormonen opspelen, met krolsheid en sproeigedrag tot gevolg.
