Kan een kat jaloers zijn?
Gedragstherapeut, bioloog en onderzoeker mens-dier relaties dr. Esther Bouma staat dicht bij haar onderzoeksobjecten. Ze hokt samen met het duo Spetter en Spike en met haar kattengedragsadviesbureau Katsgewijs helpt ze ongeruste katteneigenaren.
In 2019 studeerde de biologe af als kattengedragstherapeut met een onderzoek over de herkenning van kattenemoties. Bijna 2000 katteneigenaren namen deel aan het onderzoek. Uit de conclusies bleek o.a. dat katteneigenaren het zeer waarschijnlijk vinden dat katten angst, blijdschap en woede ervaren en dat complexe emoties zoals medelijden, schaamte, spijt en teleurstelling eerder onwaarschijnlijk zijn.
Hebben katten emoties?
In haar onderzoek beklemtoont Esther Bouma dat de wetenschap nog niet aangetoond heeft dat katten complexe emoties zoals schaamte en jaloezie kunnen ervaren. En toch zijn we soms geneigd onze huisdieren menselijke trekjes toe te kennen. Een duur woord hiervoor is ‘antropomorfisme’. In bepaalde gevallen leidt dit tot onrustwekkende situaties. Denk maar aan de onzindelijke kat die beticht wordt van wraak of jaloezie terwijl de oorzaak (vaak) medisch is.
In onderstaande video legt Esther Bouma haarfijn uit hoe het zit met katten en emoties.
De herkenning van kattenemoties
In het eerste deel van haar onderzoek toonde dr. Bouma een lijst met emoties met de vraag in welke mate een kat deze kan ervaren. De deelnemers konden hun visie noteren op een schaal van 1 tot 5 en hun feedback werd vervolgens netjes in een scorebord gegoten. De op z’n minst intrigerende resultaten vind je samengebald in onderstaande tabel.
De aandachtige lezer merkt meteen op dat ‘jaloezie’ een relatief hoge score haalt, hetgeen bewijst dat kattengedragstherapeuten- en coaches nog heel wat sensibiliseringswerk voor de boeg hebben.
© Esther Bouma
De interpretatie van kattenemoties
In het tweede deel van haar onderzoek toonde dr. Bouma 10 foto’s waarop telkens een kat in een bepaalde houding of situatie afgebeeld werd. De katteneigenaren mochten vervolgens uit een lijst met 18 emoties aanduiden welke emotie volgens hen het meest overeenstemde met de afgebeelde kat op de foto.
Uit het onderzoek bleek dat dit een lastige opgave is. Dit komt omdat de lichaamshouding van de kat vaak niet volledig zichtbaar is en informatie over de context ontbreekt. Zo concludeerde meer dan 20% van de deelnemers op basis van onderstaande foto dat de kat op de achtergrond jaloers is. Het resultaat van de andere 9 foto’s vind je in het artikel over de herkenning van kattenemoties.
© Esther Bouma / Pim Martens
Vrouwen en katten
90% van de deelnemers aan het onderzoek was vrouwelijk. Volgens Esther Bouma is dit gebruikelijk bij onderzoek over mens-dier relaties. De verklaring ligt gedeeltelijk in het feit dat vrouwen zich vaker bekommeren om de verzorging van huisdieren. Verder stelt dr. Bouma dat vrouwen over het algemeen meer begaan zijn met dieren en dierenwelzijn dan mannen.
Katten zijn geen mensen
In tegenstelling tot honden die weinig DNA van hun voorouders, de wolven, meesleuren, zitten katten nog altijd tjokvol wilde genen. Kattentaal kan je voor een groot stuk ontcijferen op basis van die oeroude natuurlijke instincten. Kattengedragstherapeut en bestsellerauteur Anneleen Bru heeft hier een paar boeiende boeken over geschreven. Een wondere wereld zal voor je opengaan.
© Esther Bouma - Spetter, Spike en hun baasje
Bezoek de website van Katsgewijs en lees het artikel van Esther Bouma over de resultaten van haar onderzoek naar de herkenning van kattenemoties. Blijf op de hoogte van haar wetenschappelijke bijdrages via de Facebookpagina van Purr doctors.
