Waarom mekkeren katten?
Je herkent het vast, dat mekkeren. Want veel katten die een vogel zien, maken dit kenmerkende geluid. Het heeft vreemd genoeg geen officiële naam in het Nederlands. Sterker nog: ondanks dat het gedrag zo veel voorkomt, weten we niet eens zeker waarom katten dat doen. Reden genoeg om eens te gaan mekkeren!
Een onderzoek
Tijdens mijn opleiding tot kattengedragstherapeut kregen we een filmpje te zien van mekkerende katten, volgens de docent een uiting van frustratie. Toen ze dit niet kon onderbouwen, wist ik meteen wat het onderwerp voor mijn verplichte onderzoek zou worden!
Er is namelijk nooit onderzoek naar mekkeren gedaan, alles wat er tot nu toe over gezegd wordt is theorie zonder onderbouwing. Een leuke uitdaging om te kijken of ik er wel handen en voeten aan kon geven.
Mekkeren en jacht
De eerste vraag die ik in mijn onderzoek wilde bekijken was of er een relatie bestaat tussen mekkeren en jachtgedrag. Dat was niet zo moeilijk. Bijna alle katten mekkeren als ze vogels zien (97%), maar ook bij insecten (32%). Een enkele kat doet het ook tijdens het spelen. Ook dat valt onder jachtgedrag.
Overigens bestaat er geen verschil in mekkergedrag qua leeftijd, geslacht of ras. Voor mijn onderzoek werden 137 vragenlijsten ingevuld. 73% daarvan waren huis-, tuin- en keukenkatten, 24% raskatten.
Mekkeren en frustratie
Vervolgens heb ik gekeken of ik iets kon zeggen over die frustratie. Volgens Wikipedia is frustratie ‘de emotionele toestand van iemand die belemmerd wordt zijn verwachtingen, behoeften of doel te verwezenlijken’. Binnenkatten zouden daarom gefrustreerder moeten zijn en meer moeten mekkeren dan buitenkatten. Maar, ruim drie kwart van de binnen- én van de buitenkatten mekkert!
Meer dan de helft van de katten die binnen mekkeren doen dat ook als ze buiten zijn. Katten die buiten mekkeren zitten soms maar op hele korte afstand van hun prooi, zodat er niets is wat de kat tegenhoudt om op de prooi te springen.
Niet alleen huiskatten
Niet alleen huiskatten mekkeren, ook verwilderde katten doen het. Van lynxen is bekend dat ze mekkeren en zelf heb ik een leeuw gezien die mekkerde op het moment dat hij een gazelle zag. Geen van alle gefrustreerde huiskatten die een vogel zien.
Bij voorbaat al gefrustreerd?
Buitenshuis mekkeren kan in elk geval geen frustratie zijn, want de kat weet nog niet of het hem lukt om die prooi te vangen. Je kunt niet al bij voorbaat gefrustreerd zijn. Kattenwetenschapper John Bradshaw stelt eveneens dat mekkeren geen teken van frustratie is. Een kat kan ook op andere momenten gefrustreerd zijn, bijvoorbeeld als hij niet naar buiten kan of aandacht vraagt. Maar dan mekkert hij weer niet.
Een prooi lokken?
Er wordt wel gezegd dat een kat mekkert om een prooi te lokken. Zo is er een katachtige uit Brazilië (de margay) die het geluid van aapjes nadoet, mogelijk met dat doel. Bij mijn weten is het bij een eenmalige publicatie gebleven, dus of dit een veelvoorkomend gedrag is? Daarmee is bovendien nog niet gezegd dat het mekkeren van huiskatten een vergelijkbare functie heeft.
Grote verschillen
Ten eerste is het mekkergeluid dat katten produceren op zijn zachtst gezegd nogal verschillend per kat. De diverse vogels die ten prooi vallen aan de kat kennen dan weer uiteenlopende geluiden, die niet echt op mekkeren lijken.
Ten tweede is het gedrag van apen totaal anders dan dat van muizen of vogels. Je moet buitengewoon voorzichtig zijn met het vertalen van gedrag naar een andere diersoort.
Maar waarom mekkert een kat dan wel?
Er is dus een duidelijke relatie met jachtgedrag. De jachtmethode van katten is gebaseerd op wachten: het observeren en langzaam naderen van een prooi, waarbij de spanning in de kat steeds verder oploopt.
Mijn conclusie was dat het opwinding is bij het zien van een prooi. Het kan echter ook een autonome respons zijn (een automatische reactie van het lichaam op een bepaalde prikkel). Het wordt tijd dat hier eens verder onderzoek naar gedaan wordt, maar laten we alvast stoppen met het gedrag te benoemen als frustratie!
Liesbeth Puts is kattengedragstherapeut en auteur van twee kattenboeken, waaronder ‘Als de kat het voor het zeggen had’. Daarnaast schrijft ze regelmatig blogs over kattengedrag en -welzijn.
